«ΜΙΑ ΑΙΩΝΙΟΤΗΤΑ ΑΡΓΟΤΕΡΑ…» η ανάγνωση της ΑΓΑΘΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

«ΜΙΑ ΑΙΩΝΙΟΤΗΤΑ ΑΡΓΟΤΕΡΑ…»  η  ανάγνωση της ΑΓΑΘΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ 

  Η νέα ποιητική συλλογή της Μίνας Παπανικολάου τιτλοφορείται «Μια αιωνιότητα αργότερα» , εκδόσεις Λεξίτυπον.

   Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία, μια ιστορία που παλεύει με το χάος της ανθρώπινης ύπαρξης και του κόσμου. Και η ποιήτρια βυθίζεται στη θάλασσα του χάους ρουφώντας τις φυσαλίδες οξυγόνου της Μητέρας – Γλώσσας , εκείνης που γεννά ιδέες, εικόνες, αισθήματα, που αγκαλιάζει ό,τι νιώθεται ως Ζωή.

  Η Μητέρα-Γλώσσα είναι εκεί στα ποιήματα της Μίνας Παπανικολάου. Στοργικά αγκαλιάζει μέσα στο ποτάμι του χρόνου θυμούς ,θλίψεις, λάθη, μίση, αγάπες , σιωπές, όνειρα και διασώζει το παιδί-ψυχή, εκείνο που αρνείται να λυγίσει στον πόνο και τις έννοιες, εκείνο που μπορεί ακόμη να θαυμάζει και να επιθυμεί. Και αδημονεί. Ας δούμε το ποίημα Θέωση.

Θέωση

Μπορώ…

Να θυμώνω

Να κλαίω

Να οργίζομαι

Να γελάω

Να κάνω λάθος

Να μισώ

Να ονειρεύομαι

Να αγαπώ

Να μένω αμίλητη

Να κρατώ κακία

Να συγχωρώ!

Να επιστρέφω

και να φεύγω.

Αν διαφέρεις

θάχεις κατακτήσει

με το σπαθί σου

τη θέωση.

Άσε με να κυνηγώ ανέμους.

Με την παιδικότητα και την αφέλεια

του ονειροπόλου.

Άσε πια τον ουρανό μου!

Έχω τόσα ταξίδια ανολοκλήρωτα!

Για μια αιωνιότητα αργότερα!

  Ο κυνικός ρεαλισμός δεν βρίσκει τη θέση του στην εσωτερικότητα της ποιήτριας. Τον εξακοντίζει η αισιοδοξία, η πίστη στην αξία της αλήθειας, στην αξία της αναζήτησης του υψηλού, η πίστη στη δύναμη και την ελευθερία του ανθρώπινου πνεύματος. Η πραγματικότητα, σκληρή αναμφίβολα, τρομακτική, δεν αποστραγγίζει την ικμάδα της. Ο καθρέφτης του εαυτού δεν είναι θαμπωμένος.

 Γράφει:

Μην κλαις…

Μπορώ να κοιτάζω τη ζωή

από το στενό παράθυρο.

Να το γκρεμίσω

για να δω καλύτερα.

Μπορώ να αναπνεύσω ξανά.

Μην κλαις…

Μπορούν να τα πάρουν όλα

χωρίς να έχουν τίποτα.

Μην κλαις…

Θα ντυθούμε ψυχή.

Δρόμοι φωτιάς (3)

Μπορούσαμε να διαλέξουμε

τη φυγή.

Η επίγνωση της αλήθειας

ήταν ο ιερότερος όρκος μας.

Ο ήλιος

δεν μπόρεσε να κάψει τα φτερά.

Να είσαι εκεί

την εσπερινή ώρα.

Εκεί

που ο όρκος

καθαγιάζεται.

   Αποδέχεται τις χαμένες πορείες, τους δρόμους που βάφτηκαν το μπλε της θλίψης. Αλλά δεν πίνει πραγματικά το νερό της λήθης και της απόγνωσης, έστω κι αν το έχει γευτεί. Ξεδιψά με ποίηση. Είναι ένα δέντρο που ξεδιψά τις βαθιές του ρίζες στο χώμα του πολιτισμού.

4 (σελ 82, επίμετρο )

Μην κλαις πια.

Μη ρωτάς κάθε ανεμοδείκτη.

Ίσως ποτέ δεν μάθουμε

πού πάνε οι άνεμοι

όταν ξεμακραίνουν.

Και αμέσως μετά:

5 (σελ.83)

Να ανταμώνω το στίχο.

Να κλίνω το γόνυ

στο χώμα που με γέννησε.

Να μιλώ τη γλώσσα της αγρύπνιας

καθώς το στάχυ γεννά τον ψίθυρο της γης.

   Η ποιήτρια κατοικεί στο λυρισμό, μέσα στον ελεύθερο στίχο, που η ρυθμικότητα του τονίζεται από τον παλμό των αναπνοών στην ανάγνωση. Η προφορικότητα, η χρήση του β’ προσώπου και του α’, οι ερωτήσεις και το λιτό λεξιλόγιο στηρίζουν τη φυσικότητα, όπως φυσική είναι η ανάσα, η συνομιλία. Οι εικαστικές της αναφορές είναι σαφείς , χρώματα, κόκκινο στα χέρια μας και ήχοι, άνεμοι που σφυρίζουν στις βουνοκορφές, θάλασσες, ξωτικά, κυράδες της λίμνης, άνθη, διάφανες νύχτες, τα εύθραυστα δάχτυλα της σιωπής , λέξεις που πρωταπαντούν η μια την άλλη αποδίδουν συμβολικά τις ιστορίες της μικρής ποιητικής της φόρμας:

Καταποντισμός στα ανεξήγητα

Τί νόμιζες

πως είναι η αγάπη;

Εισιτήριο να το ακυρώσεις

και να πεις πως ξεμπέρδεψες;

Καταποντισμός

στα ανεξήγητα είναι

ακροβασία των ανέμων

στις βουνοκορφές

και μια στάλα κόκκινο μελτέμι

στα χέρια μας.

Η ποίηση της γνωρίζει τα Πάθη με Π κεφαλαίο, Αγάπη και Έρωτας είναι εκεί. Αφήνεται στην παλίρροια τους, τιθασεύει το φόβο, τιθασεύει το χρόνο. Θα πει:

<<Δεν φοβήθηκα

 την επέλαση του έρωτα.>>

 (σελ.66, Η ΕΠΕΛΑΣΗ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ)

Ακριβέ μου

Καμιά γραφή δεν το έγραψε ακόμα
καμιά μουσική
ούτε ρυθμός
ούτε ο αδυσώπητος

θηριώδης χρόνος
δεν συναντήθηκε μαζί σου…

Ακριβέ μου!

Ούτε οι δρόμοι

σε αντάμωσαν ποτέ αληθινά!
Γλαρό μου κύμα - πάλευκο!

Τριαντάφυλλό μου!

Όσο κι αν έψαξα

στα εωθινά ηλιοστάσια

στις νεκρές φούγκες
στα ακροθαλάσσια
για σένα

ποτέ

κανείς δεν μου τραγούδησε.

Ούτε μια θύελλα
δεν έφερε τον ήχο της φωνής σου.
Αγαπημένε!

Να πεις του χρόνου
πως ατρόμητη αφεντεύω.
Αυτοεξόριστη της προσμονής σου.

Ακριβέ μου!

Και από το ποίημα «Με θυμάμαι»:

«Και η θάλασσα δύστροπη κυρά.

Μα είναι αδύνατον

να μη σ’ αγαπήσει όπως εγώ…»

  Τα πρόσωπά της είναι ακριβά, πολύτιμα, αγαπημένα. Δεσμοί αίματος και συγγένειες εκλεκτικές τιμούνται και φωτίζονται από της τέχνης το φως. Η απουσία τους πονά, ο εσωτερικός χώρος αδειάζει. Γράφει:

Ανάδυση

Δεν είναι που άργησαν να το καταλάβουν.

Η ομοιότητα τους ξάφνιασε!

Η ανάδυση του ενός, μέσα από τον άλλον!

 Πανσέληνη απουσία

Είχες κάτι

από πανσέληνες στιγμές

της παλίρροιας.

Πώς σκορπά;

Πώς χάνεται

το πιο θηριώδες κύμα;

Έτσι!
Υπόκωφα κι αδιευκρίνιστα!

Καλοκαιριάζει χαρές.
Απουσιάζεις.

Και πιο κάτω στο ποίημα <<Χαρά>> το αγαπώμενο Εσύ είναι ο αποδέκτης της ποιητικής της δημιουργίας, ο ιδανικός αναγνώστης:

«Δεν μπορούν να γραφούν ποιήματα

παρά μόνο

για να τα δείς.»..

«Ασίγαστη χαρά

να γράφω για σένα.»

  Ο Άλλος δεν είναι πρόσωπο-αντικείμενο, είναι πρόσωπο -υποκείμενο που το ποιητικό υποκείμενο, κι εκείνο ένας Άλλος, ένας ενσυναισθητικός Άλλος, συμπάσχει μαζί του:

Από το <<Δελτίο θυέλλης>>:

<<Ο θρήνος σου

οι δυσβάσταχτες λύπες σου

και όσες σου μοιάζουν θύελλες…

δικά μου!>>

Το ποιητικό υποκείμενο είναι πλάσμα του Φωτός, της Άνοιξης, της Κατάφασης προς τη Ζωή και τη Δημιουργία, είναι μια ομηρική ροδοδάκτυλη Ηώ. Ακόμα και μέσα στις αρνήσεις του:

(από το ποίημα<< Άρνηση>>)

<<Εκεί που ζω

η διάθλαση

δεν αλλάζει την πορεία του φωτός

και η νύχτα έρχεται

ως επίκληση

στην αποκαμωμένη μέρα.>>

Αργυρό θαύμα

Μικρό

αργυρό θαύμα

και έκθετο άνθος.

Της δημιουργίας άνθος!

Η επίγνωση της επέλασης

μιας νέας Άνοιξης

γίνεται λόγος παρηγορητικός.

Έτσι που μίλησα

ο θάνατος καταλύθηκε.

Ομολογεί και εξομολογείται η αυθαιρεσία των ανθών:

«Οι κερασιές θα ανθίσουν και φέτος».

(από το ποίημα  «Δεν είμαι παιδί της απελπισίας»)

«Είμαι η φωνή

Της αιώνιας αυγής σου.»

   Μια τρυφερή γλώσσα αναβλύζει την ανθρωπιά των στίχων. Μια γλώσσα με κεραυνούς και φωτιές ανακαλύπτει το ενεργούν και ποιούν πάθος ψυχής. Μια χαμηλόφωνη και εξομολογητική γλώσσα ξεδιπλώνει την εσωτερικότητα της ποιήτριας, που αρνείται να καθηλωθεί στο παραπέτασμα των αισθήσεων και αναζητά την αισθαντική και βαθιά αντίληψη μιας νόησης που συνάδει με τη γνώση της καρδιάς. Ο Νικηφόρος Βρεττάκος είπε:

«Τι νομίζεις λοιπόν

Κατά βάθος η ποίηση

είναι μια ανθρώπινη καρδιά

φορτωμένη όλο τον κόσμο.»

 Όνειρα και ποίηση βρίσκονται σε άρρηκτο δεσμό, σφιχτοπλεγμένα, αλληλοεπιδρούμενα και αλληλοκινούμενα. Και κατά τον Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι:

«Πίσω από την καθημερινή κόλαση των λέξεων

τα ποιήματα ανασαίνουν ζωντανά

 και το  καθαρό τους νόημα καθρεφτίζει παντού

μια φανταστική ευτυχία που ποτέ δε θα πυρποληθεί.»

Τα χέρια μας

Χτίζουμε πελώριους τοίχους.

Τους στολίζουμε

με εγκάρδιους εναγκαλισμούς.

Τα χέρια μας

ήταν προορισμένα

να αγκαλιάζουν κεραυνούς.

Θέαση

Είχα αποφασίσει από καιρό

να κάψω τα μάτια μου.

Ίσως έτσι

μεγαλώσω τον ορίζοντα που μου αναλογεί.

(από την <<Κυρά της λίμνης>>)

<<Κυρά της λίμνης

και των ολόφωτων ουρανών

κούρσεψε

των βυθών ξάστερες συλλαβές

και των μυστικών της τραγούδια

ξεδίψασε

με μαργαριτάρια γαλήνης.>>

 Λίγα τα ποιητικά παραδείγματα μιας συλλογής 90 σελίδων για να αναδείξουν το Λόγο της. Είναι ένας Λόγος- πουλί, πετά στον ουρανό που όλοι λαχταρούμε και χρειαζόμαστε. Όμως καθώς πολλοί νιώσανε και είπανε πριν από μας, η ποίηση δεν ανήκει σ’ αυτόν που τη γράφει αλλά σ’ αυτούς που την έχουν ανάγκη. Παραφράζοντας τον Αριστοτέλη :<< Διό ευφυούς η ποιητική εστί>>, ( η ποιητική τέχνη είναι γνώρισμα του ευφυούς καλλιτέχνη), θα λέγαμε ότι και η αναγνωστική πρόσληψη ως μια άλλη ποιητική ενέργεια θα αποκαλύψει αθέατες , αισθαντικές ματιές στο σύμπαν μιας μη χαμένης αθωότητας.

Μια αιωνιότητα αργότερα…

Θα αναβάλλουμε το όνειρο

μια αιωνιότητα αργότερα.

Ποιος μπορεί να αμφισβητήσει την αναγκαιότητα

της αναβλητικότητάς μας;

 

Στον παρόντα χρόνο

αποκτήσαμε αναρχική όραση.

Ίσως στο μέλλον μάθουμε το συμβιβασμό.

Απελπίσου!

Ποτέ δεν θα αλλάξουμε πλεύση!

Ευαγγελοπούλου Αγάθη

φιλόλογος

ΚΑΤΕΡΙΝΗ

ΕΣΤΙΑ ΠΙΕΡΙΔΩΝ ΜΟΥΣΩΝ

17/9/2014