ΣΤΟ ΡΥΘΜΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
ΦΩΣ ΣΤΗΝ ΑΚΡΗ ΤΟΥ ΤΟΥΝΕΛ
ΜΙΝΑ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ
«ΜΙΑ ΑΙΩΝΙΟΤΗΤΑ ΑΡΓΟΤΕΡΑ»,
εκδόσεις ΛΕΞΙΤΥΠΟΝ, 2014
Της Καίτης Λειβαδά*
Η νέα ποιητική συλλογή της Μίνας
Παπανικολάου η πέμπτη από το 2008 βρίσκεται στο ίδιο γνώριμο κλίμα των
αναζητήσεων της ποιήτριας αλλά εμφανή την ωρίμανση ως προς την ενδοσκόπηση και
την εξωτερίκευση του συναισθήματος. Θα
μπορούσε βέβαια να πει κανείς ότι η ωρίμανση και η εξέλιξη του ποιητή είναι
κάτι το αναμενόμενο. Όμως δεν είναι πάντα έτσι. Ο ψυχικός κόσμος (συνεπώς και η
ποίηση) πολλών ποιητών –και μάλιστα μεγάλων όπως πχ. ο Καβάφης- μπορεί και να
μην εξελίσσεται . Μπορεί να εμφανίζεται αδρή, στατική, να μην αλλάζει. Μπορεί ο
ψυχικός κόσμος να ταυτίζεται με μια κοσμοθεωρία αδρή σίγουρη και επιβεβαιωμένη
μέσα στη συνείδησή του, και να έχει μια δυναμική που είναι διδακτική,
μεταδίδοντας ιδέες στον αναγνώστη. Η οπτική γωνία του ποιητή μπορεί να είναι
πάντα σταθερή και αυτή. Αντίθετα, σε άλλους ποιητές βλέπουμε από συλλογή σε
συλλογή, από ποίημα σε ποίημα πολλές φορές, την αλλαγή στον τρόπο της έκφρασης και στο φωτισμό του στίχου από άλλη οπτική
γωνία, και με ποικιλία και πλούσια συναισθήματα χωρίς όμως να απαξιώνεται η
ψυχή. Το αποτέλεσμα της δημιουργίας αυτής, βλέπουμε να εμφανίζει ένα στυλ, να είναι πιο καίριο,
πιο μεστό. Αυτό μπορείς να το πεις ωρίμανση,
όπως για την ποίηση της Μίνας Παπανικολάου.
Η
ποίησή της είναι, λοιπόν, και στο νέο αυτό βιβλίο της υπαρξιακή με ανοίγματα
επικοινωνίας. Οι περισσότεροι ποιητές της υπαρξιακής
έμπνευσης, παρατηρεί κανείς ότι γράφουν όπως το αισθάνονται εκείνη τη στιγμή
καθώς ενδιαφέρονται απαλά να εκφραστούν. Αυτό συμβαίνει συχνά και έχουμε
πράγματι μεγάλη άνθιση , μεγάλη καρποφορία αυτής της ποίησης που είναι πολλές φορές
ερμητικά κλειστή. Η υπαρξιακή ποίηση της
Μίνας Παπανικολάου, ωστόσο, ξεχωρίζει. Η
ποίησή της έχει την ιδιαιτερότητα της επικοινωνίας. Η ποιήτρια συνειδητά
απλώνει το χέρι και προσκαλεί τον αναγνώστη ( τον κάθε αναγνώστη ή αυτόν στον
οποίο ειδικά απευθύνεται) έμμεσα ή άμεσα. Όμως πάντα συνειδητά. Τον καλεί να έρθει κοντά
και να προχωρήσουν μαζί διεισδύοντας στους ανεξερεύνητους τόπους της έμπνευσής της.
Και είναι πολύ σημαντικό και πολύ ωραίο, η ποίηση να ανοίγει διαύλους
επικοινωνίας με τον κόσμο.
Χαρακτηριστικό επίσης της ποίησης
της Μίνας Παπανικολάου είναι το στοιχείο
της έκπληξης που μας επιφυλάσσει σε κάθε ποίημα, καθώς η ποιήτριά μας έχει περάσει τη
διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στις παλιές και στις νεότερες νοοτροπίες. Ανήκει στους νέους. Ή μάλλον θα έλεγα, στις νέες γυναίκες που έχουν
πολλά καινούρια και άγνωστα σε πολλούς να πουν. Γνωρίζω ότι η ποίηση της Μίνας
Παπανικολάου διαβάζεται με ίδιο ενδιαφέρον από άνδρες και από γυναίκες. Είναι, πάντως, ποίηση γυναικεία. Και
εννοώ με αυτό ότι, αν πάρουμε σαν μέτρο σύγκρισης τη χαρακτηριστική γυναικεία
ψυχοσύνθεση και τη στάση ζωής της ποίησης της Κικής Δημουλά (που εκφράζει τη γενιά της, αλλά σε ένα βαθμό και τις
νεότερες), τότε θα δούμε τη διαφορά στον τρόπο σκέψης, στη στάση ζωής, στον
ψυχισμό, στον τρόπο έκφρασης της Παπανικολάου.
Από τα ολιγόστιχα ποιήματα της Παπανικολάου
τα περισσότερα έχουν νόημα αφαιρετικό,
ρυθμό ταχύτατο και κάποτε αγχώδη- όπως
είναι η σύγχρονη ζωή- καταλήγοντας,
ωστόσο, συνήθως σε μία διέξοδο που είναι απρόσμενη, ξαφνική, και αυτή είναι η
έκπληξη για τον αναγνώστη. Εκτός και εάν ο αναγνώστης ανταποκρίνεται στην
επικοινωνία και έχει την αίσθηση ότι βρήκαν τη διέξοδο αυτή και οι δύο μαζί.
Και στην περίπτωση αυτή θα έχουμε μία επιτυχία της ποιήτριάς μας που κέρδισε
τον αναγνώστη της.
Αγαπητή φίλη, εύχομαι και αυτό
το βιβλίο σου να είναι καλοτάξιδο και να το αγκαλιάσουν οι αναγνώστες.
ΚΑΙΤΗ
ΛΕΙΒΑΔΑ
*ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ/Εκδότρια
ΝΕΑΣ ΑΡΙΑΔΝΗΣ
Περίοδος Γ/Χρόνος 19ος/τεύχος 88/Σελίδα 88-89
